معماری سنتی و طراحی داخلی خانه های قدیمی ایران

معماری سنتی و تولید داخلی خانه های قدیمی کشور ما

از نامش پیداست که آثار ایده های مخصوص و تماماً گوناگون با تولید دکوراسیون داخلی امروزی یا همان نوین در خویش دارد که به عقیده ی بیشتر مالک نظران جزو بی نقص ترین تولید ها بوده هست چرا که بدون هیچ ادوات حرفه ای ای با این مجموع ریز بینی خانه هایی ساخته می شد که طراح ها آینده هم از آن الهام خواهند گرفت. معمارهای سنتی کل هم و غمشان متمرکز به داخل خانه بود و نمای خانه چندان اهمیتی برایشان نداشت. مختلف ترین و پرکارترین بخش خانه اندرونی بود تا ساکنان خانه حالت خستگی و تکرار نکنند. حیاط اندرون هیچ راهی به جز راهروی ورودی نداشت که آن هم پیچ و تاب می خورد تا ساکنان خانه از چشم نامحرم دور نگه داشته شوند. مجموع اینها موجب شده کهمعماری خانه های سنتی کشور ما را یک معماری درونگرا بنامند.
اتاق ها در یک خانه سنتی بر مبنای ضرورت و کاربردشان دور تا دور حیاط چیده می شدند. اتاق های تابستانی عموماً روی ضلع جنوبی قرار می گرفتند تا در طول روزهای تابستان، کمتر در معرض آفتاب باشند و اتاق های زمستان نشین، روبه روی اتاق های تابستانی و دقیقا روی ضلعی می نشستند که در طول روز، زیادترین آفتاب به آنان بتابد. برقرار فضاها هم نظیر انبار، آشپزخانه و اصطبل در ردیف دوم و پشت اتاق ها جا می گرفتند.
از در یک خانه ایرانی که بروی تو، می افتی وسط یک فضای سرپوشیده که به اش می گفتند هشتی. بعد با یک زاویه 90 درجه، جلویت یک راهرو که گاهی اوقات می توانست شیب کمی هم داشته باشد قرار می گرفت. به انتهای راهرو که می رسیدی، در صورتی که غریبه بودی به بیرونی هدایت می شدی و در صورتی که مانوس بودی و محرم ساکنان خانه، می توانستی سر راست پا به اندرونی بگذاری.
خانه ها و حیاط های قوی خانه های قدیمی، مکرر طوری ساخته می شدند تا از مناسب ترین سوی تابش نور خورشید استفاده کنند، از بادهای بد و توفان های منطقه ای در امان باشند و رو به جهت بادهای مطبوع داشته باشند.
حیاط خانه های مناطق کویری، حداقل نیم متری پایین تر از میزان کوچه بود. در برخی خانه ها ضمناً وسط حیاط اساسی هم توانایی دارید یک حیاط عمیق تر به نام «گودال باغچه» ببینید. کل این تمهید ها برای عمیق کردن حیاط و سایه گیر بودن و خنک شدن خانه هست.

معماری سنتی هست و کوبة درش:

توی یک خانه ایرانی تفکیک فضاهای زنانه و مردانه از همان دم در آغاز می شد. مهمان خانه سنتی در صورتی که یک زن بود حلقه با صدای زیر را می زد تا خانم خانه در را برایش باز کند واگر مرد بود کوبه مردانه را می زد تا زمانی صدای بم آن از توی خانه به گوش می رسید، مرد صاحبخانه بیایید و به مهمان خانه خوشامد بگوید.

معماری سنتی دراتاق ها:

نقاشی های روی دیوارها و گچ کاری های توی اتاق با فرش لچک ترنج و پشتی های دستبافی که بانوی خانه توی اتاق می چید، جمعا می شدند یک اتاق ایرانی. آن لحظه ها توی خانه اغنیای شهر، اتاق ها برای استفاده در فصل های مخصوص تولید می شدند، به عنوان مثال این اتاق زیادتر در فصل زمستان مورد استفاده قرار می گرفته. این را می گردد از سقف کوتاه اتاق حدس زد. اتاق های زمستان نشین به علت اینکه زودتر و با بها کمتری گرم شوند، جمع و جور و با سقفی کوتاه ساخته می شدند، برخلاف اتاق های تابستان نشین که وسیع و مرتفع بودند.

معماری سنتی مطبخ:

من و شما به اینجا می گوییم آشپز خانه لیکن پدربزرگ و مادربزرگ هایمان به آن مطبخ می گفتند. مطبخ ها زیرا پشت اتاق های اساسی ساخته می شدند، فقط مسیر دسترسی شان به نور، سوراخ هایی بود که در سقفشان موضوع گذاشته می شد. آن ردیف سوراخ های هلالی صورت پایین تصویر هم لابد اجاق های این مطبخ قوی بوده اند.

معماری سنتی خانه های قدیمی با مطبخ های قوی

معماری سنتی و زیبایی پنجره:

کافی بود کمی از صبح بگذرد و خورشید توی آسمان بالا بیاید تا با نخستین اشعه های آفتاب، اتاق ارسی پر از لکه های رنگی نور گردد؛ لکه هایی که کم کم تا انتهای دیوارهای پر از طاقچه بالا می رفتند. اگر چه این پنجره های قوی پر از شیشه که کل دیوار رو به حیاط را می گرفتند، تنها به علت زیبایی ساخته نشده بودند؛ در و پنجره سازها این پنجره ها را به شکل ها کوچک هندسی تقسیم می کردند تا تنها بخشی از آفتاب، حق عبور از دریچه های پر شده از شیشه های رنگی را داشته باشد. با این چاره، آفتاب گرم مناطق کویری ملایم تر و قابل تحمل تر می شد.

معماری سنتی و بادگیرها:

یکی از بادگیرهای منحصر به شخص خانه های کشور ما. بادگیرها همقدم حوض پر از آب وسط حیاط، یک نظام تهویه مطبوع می ساختند. بادگیرها طوری ساخته می شدند که زمانی باد از دریچه هایشان می گذشت، مکش خلق می شد. مسیر های هوا هم که تا اتاق ها کشیده شده بودند، هوای داخل اتاق را به داخل خویش می کشیدند و از مسیر دهانه ها به بیرون می فرستادند. تبدیل هوای اتاق، هوایی بود که از توی حیاط از روی حوض و از لابه لای درختان و گل ها می گذشت و اتاق را پر از هوای خنک و خوشبو می کرد.

معماری سنتی حیاط خانه های قدیمی ایرانی:

حیاط قلب خانه سنتی بود. اتاق های ریز و درشت خانه دورتادور حیاط چیده می شدند و نور، هوا و چشم انداز خودشان را از حیاط می گرفتند. توی خانه های قدیمی اعیانی، 3 جور حیاط پیدا می شد؛ حیاط نارنجستانی که آن قدر کوچک بود که می شد توی زمستان ضمناً سقفش را پوشاند، حیاط بیرونی که حدودا عمومی بود و برای جشن ها و مناسبت های متفاوت مورد استفاده قرار می گرفت و بالاخره حیاط اندرونی که نظیر همین حیاط خانه بروجردی ها، برجسته استفاده اهل خانه بود. این حیاط اندرونی گاهی آن قدر قوی و سرسبز بود که برای خانه حکم یک باغ را داشت.

معماری سنتی خانه ای با سردر:

آن قدیم ندیم ها که شهرها این قدر پایین شهر و بالا شهر نداشتند، خانه فقیرفقرا و اغنیا کنار هم توی یک کوچه، اصل بود. از روی نمای خانه هم هرگز نمی شد حدس زد که صاحبخانه فقیر هست یا متمول زیرا نمای مجموع خانه ها از کاهگل بود. فقط اثر در ظاهر خانه که خبر از مال و منال صاحبخانه می داد، همین سردرهای تزئین شده و مجلل بودند.

معماری سنتی باحوضخانه ها:

این هم یکی سایر از تمهیداتی که معمارهای سنتی برای گذران تابستان های گرم، پیش پای اشخاص مناطق کویری می گذاشتند.

حوضخانه ها که زیر یک سقف برپا می شدند، مکان تجمع اشخاص خانواده دور هم در روزهای تابستان بود. پای ثابت این تجمع ها هم قلیان، شربت و فالوده بود. بسیار موقع ها زیرزمین خانه ها با یک حوض جایگزین به حوضخانه می شد و بادگیرها هم وارد صحنه می شدند. باد خلق شده در زیرزمین، از روی آب در جریان می گذشت و زیرزمین را جایگزین به یک یخچال کل عیار می کرد.