خواص شیر شتر؛ 3 ایراد اساسی آن
افراد ممکن است به دلایل مختلفی از جمله پروفایل مغذی بالای شیر شتر یا به عنوان جایگزینی برای شیر -در کسانی عدم تحمل لاکتوز دارند- به مصرف شیر شتر روی بیاورند. شیر شتر ویژگی های خوراکی خاصی دارد که در این مطلب به طور خلاصه نگاهی به آن ها خواهیم داشت.
برای قرن‌ها، شیر شتر منبع مهمی از تغذیه برای فرهنگ‌های عشایری در محیط‌های سختی مانند بیابان‌ها بوده است. اکنون شیر شتر به طور تجاری در بسیاری از کشورها تولید و فروخته می‌شود و همچنین به صورت پودری و منجمد به صورت آنلاین نیز در دسترس است.
با توجه به دسترسی راحت به شیر گاو و انواع شیرهای گیاهی و حیوانی، ممکن است از خود بپرسید چرا برخی افراد شیر شتر را انتخاب می‌کنند.
۱. غنی از مواد مغذی
شیر شتر غنی از مواد مغذی است که برای سلامت عمومی بدن مهم هستند.
از نظر کالری، پروتئین و کربوهیدرات، شیر شتر مشابه شیر کامل گاو است. با این حال، شیر شتر چربی اشباع کمتری دارد و میزان بیشتری از ویتامین C، ویتامین‌های گروه B، کلسیم، آهن و پتاسیم را فراهم میکند .
این شیر همچنین منبع خوبی از چربی‌های سالم مانند اسیدهای چرب زنجیره بلند، اسید لینولئیک و اسیدهای چرب غیر اشباع است که ممکن است از سلامت مغز و قلب پشتیبانی کنند.
نیم فنجان (۱۲۰ میلی‌لیتر) شیر شتر حاوی مواد مغذی زیر است:
– کالری: ۵۰
– پروتئین: ۳ گرم
– چربی: ۳ گرم
– کربوهیدرات: ۵ گرم
– تیامین: ۲۹% از مقدار توصیه‌شده روزانه(یا درصد ارزش روزانه یا به اختصار دی وی)
– ریبوفلاوین: ۸% از مقدار توصیه‌شده روزانه
– کلسیم: ۱۶% از مقدار توصیه‌شده روزانه
– پتاسیم: ۶% از مقدار توصیه‌شده روزانه
– فسفر: ۶% از مقدار توصیه‌شده روزانه
– ویتامین C: ۵% از مقدار توصیه‌شده روزانه
۲. ممکن است گزینه بهتری برای افرادی با عدم تحمل لاکتوز یا آلرژی به شیر باشد
عدم تحمل لاکتوز یک مشکل شایع است که ناشی از کمبود آنزیم لاکتاز است، آنزیمی که برای هضم قند موجود در محصولات لبنی به نام لاکتوز لازم است. این مشکل می‌تواند پس از مصرف محصولات لبنی منجر به نفخ، اسهال و درد شکم شود.
شیر شتر لاکتوز کمتری نسبت به شیر گاو دارد، بنابراین برای بسیاری از افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، قابل تحمل‌تر است .
یک مطالعه در ۲۵ نفر مبتلا به این وضعیت نشان داد که تنها ۲ شرکت‌کننده واکنش خفیفی به حدود ۱ فنجان (۲۵۰ میلی‌لیتر) شیر شتر داشتند، در حالی که بقیه هیچ مشکلی نداشتند.
شیر شتر همچنین پروفایل پروتئینی متفاوتی نسبت به شیر گاو دارد و به نظر می‌رسد برای افرادی که به شیر گاو حساسیت دارند، بهتر تحمل می‌شود.
یک مطالعه در ۳۵ کودک ۴ ماهه تا ۱۰.۵ ساله با آلرژی به شیر گاو نشان داد که تنها ۲۰% از آن‌ها به شیر شتر حساسیت نشان دادند (آزمایش سوزن‌زنی پوستی).
همچنین، شیر شتر قرن‌هاست که برای درمان اسهال ناشی از روتاویروس استفاده می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که این شیر حاوی آنتی‌بادی‌هایی است که به درمان این بیماری اسهالی کمک میکند که به ویژه در کودکان شایع است.
۳. ممکن است سطح قند خون و انسولین را کاهش دهد
شیر شتر نشان داده است که می‌تواند قند خون را کاهش داده و حساسیت به انسولین را در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و نوع ۲ بهبود بخشد.
این شیر حاوی پروتئین‌های مشابه انسولین است که ممکن است مسئول فعالیت ضد دیابتی آن باشند. انسولین هورمونی است که به تنظیم سطح قند خون کمک میکند.
مطالعات نشان می‌دهند که شیر شتر معادل ۵۲ واحد انسولین در حدود ۴ فنجان (۱ لیتر) شیر دارد. همچنین، این شیر سرشار از روی است که ممکن است به بهبود حساسیت به انسولین کمک کند.
در یک مطالعه ۲ ماهه در ۲۰ بزرگسال مبتلا به دیابت نوع ۲، حساسیت به انسولین در افرادی که ۲ فنجان (۵۰۰ میلی‌لیتر) شیر شتر نوشیدند، بهبود یافت، اما در گروه مصرف‌کنندگان شیر گاو این تغییرات مشاهده نشد.
یک مطالعه دیگر نشان داد که بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۱ که روزانه ۲ فنجان (۵۰۰ میلی‌لیتر) شیر شتر مصرف می‌کردند، به همراه رژیم غذایی، ورزش و درمان با انسولین، سطح قند خون و انسولین کمتری نسبت به کسانی که شیر شتر مصرف نمی‌کردند داشتند. سه نفر دیگر دیگر به انسولین نیاز نداشتند.
در واقع، یک مرور از ۲۲ مقاله تحقیقاتی تعیین کرد که ۲ فنجان (۵۰۰ میلی‌لیتر) در روز دوز توصیه‌شده شیر شتر برای بهبود کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت است.
۴. ممکن است با ارگانیسم‌های بیماری‌زا مبارزه کرده و سیستم ایمنی را تقویت کند
شیر شتر حاوی ترکیباتی است که به نظر می‌رسد با ارگانیسم‌های مختلف بیماری‌زا مبارزه میکند . دو جزء اصلی فعال در شیر شتر، لاکتوفرین و ایمونوگلوبولین‌ها هستند که ممکن است خواص تقویت‌کننده ایمنی شیر شتر را توضیح دهند.
لاکتوفرین دارای خواص ضد باکتری، ضد قارچ، ضد ویروس، ضد التهاب و آنتی‌اکسیدان است. این ترکیب رشد ارگانیسم‌هایی مانند E. coli، K. pneumoniae، Clostridium، H.pylori، S. aureus و C. albicans را که می‌توانند عفونت‌های شدید ایجاد کنند، مهار میکند.
علاوه بر این، یک مطالعه روی موش‌ها نشان داد که شیر شتر از لنفوسیتوپنی (کاهش تعداد سلول‌های سفید خون) و دیگر عوارض جانبی داروی سیتوکسیفامید، یک داروی شیمی‌درمانی سمی، محافظت میکند. این نتایج از خواص تقویت‌کننده ایمنی شیر شتر پشتیبانی می‌کنند.
تحقیقات اضافی نشان می‌دهند که پروتئین آب پنیر شیر شتر مسئول توانایی آن در مبارزه با ارگانیسم‌های مضر است. این پروتئین ممکن است خواص آنتی‌اکسیدانی داشته باشد که به بدن کمک میکند با آسیب رادیکال‌های آزاد مبارزه کند.
۵. ممکن است به شرایط مغزی و اختلالات طیف اوتیسم کمک کند
شیر شتر برای اثرات آن بر شرایط رفتاری در کودکان مطالعه شده است و برخی افراد بر این باورند که این شیر ممکن است به افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند. بیشتر شواهد موجود به صورت تجربی است، اما چندین مطالعه کوچک نشان‌دهنده مزایای احتمالی برای بهبود رفتارهای اوتیسمی هستند.
اختلالات طیف اوتیسم اصطلاحی کلی برای چندین اختلال عصبی است که می‌توانند بر تعاملات اجتماعی تأثیر بگذارند و رفتارهای تکراری ایجاد کنند.
یک مطالعه نشان داد که شیر شتر ممکن است رفتار اوتیسمی را در کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم بهبود دهد. با این حال، این مطالعه از شیر گاو به عنوان دارونما استفاده کرده و اشاره کرد که بسیاری از شرکت‌کنندگان به لاکتوز حساسیت داشتند یا آلرژی به شیر داشتند.
یک مطالعه دیگر در ۶۵ کودک مبتلا به اوتیسم در سنین ۲ تا ۱۲ سال نشان داد که ۲ هفته مصرف شیر شتر منجر به بهبودهای قابل توجهی در علائم رفتاری اوتیسم شد، که این نتایج در گروه دارونما مشاهده نشد.
اگرچه تحقیقات امیدوارکننده است، اما توصیه نمی‌شود که درمان‌های استاندارد اوتیسم با شیر شتر جایگزین شود. علاوه بر این، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) به والدین هشدار می‌دهد که این ادعاها بی‌اساس بوده و شواهد کافی برای آن‌ها وجود ندارد.
در نهایت، شیر شتر ممکن است به بیماری‌های نورودژنراتیو مانند پارکینسون و آلزایمر کمک کند، اما تنها چند مطالعه حیوانی این پتانسیل را بررسی کرده‌اند.
۶. اضافه کردن آسان به رژیم غذایی
شیر شتر تقریباً همیشه می‌تواند جایگزین سایر انواع شیر شود.
این شیر می‌تواند به صورت ساده یا در قهوه، چای، اسموتی‌ها، محصولات پخته‌شده، سس‌ها، سوپ‌ها، ماکارونی و پنیر و همچنین در خمیر پنکیک و وافل‌ها استفاده شود.
ممکن است تفاوت‌های ظریفی در طعم بسته به محل تولید شیر وجود داشته باشد. گفته می‌شود که شیر شتر آمریکایی طعمی شیرین، کمی شور و کرمی دارد، در حالی که شیر شتر خاورمیانه طعمی مغذی و دودی‌تر دارد.
محصولات شیر شتر مانند پنیر نرم، ماست و کره به دلیل چالش‌های فرآوری که به ترکیب شیر شتر مربوط می‌شود، به طور گسترده در دسترس نیستند.
معایب احتمالی
اگرچه شیر شتر فواید زیادی دارد، اما معایبی نیز دارد.
۱. گران‌تر است
شیر شتر به طور قابل توجهی گران‌تر از شیر گاو است به دلایل مختلف.
مانند همه پستانداران، شترها معمولاً تنها پس از زایمان شیر تولید می‌کنند و مدت بارداری آن‌ها ۱۳ ماه است. این موضوع می‌تواند زمان تولید را چالش‌برانگیز کند. در مناطقی که شیر شتر توجه زیادی به خود جلب کرده است، تقاضا از عرضه پیشی گرفته است.
شترها همچنین شیر کمتری نسبت به گاوها تولید می‌کنند – حدود ۱.۵ گالن (۶ لیتر) در روز، در حالی که گاوهای شیری معمولی ۶ گالن (۲۴ لیتر) شیر تولید می‌کنند.
۲. ممکن است پاستوریزه نباشد
به طور سنتی، شیر شتر خام و بدون هیچ گونه درمان حرارتی یا پاستوریزه مصرف می‌شود. بسیاری از متخصصان بهداشت توصیه نمی‌کنند که شیر خام مصرف شود به دلیل خطر بالای مسمومیت غذایی.
علاوه بر این، ارگانیسم‌ها در شیر خام ممکن است باعث عفونت، نارسایی کلیه و حتی مرگ شوند. این خطر به ویژه برای جمعیت‌های پرخطر مانند زنان باردار، کودکان، بزرگسالان مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، نگران‌کننده است.
به ویژه، شیر شتر حاوی ارگانیسم‌هایی است که باعث بیماری‌های شدید مانند سندرم تنفسی خاورمیانه و بروسلوز (تب مدیترانه‌ای) می‌شوند که این‌ها عفونت‌های واگیرداری هستند که از محصولات لبنی غیر پاستوریزه به انسان منتقل می‌شوند.
۳. ممکن است مسائل اخلاقی ایجاد کند
شیر شتر در بسیاری از فرهنگ‌های شرقی در طول تاریخ مصرف می‌شده است، اما اخیراً به یک روند غذایی تجاری در جوامع غربی تبدیل شده است.
این به این معنا است که شترها به مناطقی وارد می‌شوند که به طور سنتی در آن‌ها زندگی نمی‌کنند، مانند ایالات متحده، جایی که مزارع لبنی شتر برای تولید شیر به مقیاس وسیع‌تر راه‌اندازی می‌شوند.
بسیاری از افراد معتقدند که انسان‌ها نیازی به مصرف شیر از پستانداران دیگر ندارند و انجام این کار به استثمار این حیوانات می‌انجامد، از جمله گاوها، بزها و شترها.
بسیاری از پرورش دهندگان شتر گزارش می‌دهند که این حیوانات به خوبی با دستگاه‌های دوشیدن تطبیق ندارند و برای افزایش تولید شیر و تسهیل دوشیدن، نیاز به پرورش انتخابی دارند. بنابراین، برخی افراد به دلیل مسائل اخلاقی از مصرف شیر شتر و سایر انواع شیرهای حیوانی اجتناب می‌کنند.
منبع: عصر ایران