بیماری های غدد، عامل بسیاری از مشکلات و بیماری هاست
اگر سری به مطب متخصصان غدد بزنید و کمی پرس و جو کنید، متوجه می شوید که بسیاری از مراجعان به دلیل مشکلات جنسی و ناباروری، ابتلا به دیابت، مشکلات تیروئید، اختلالات هورمونی و … به آنجا آمده اند. خانم های جوانی که به دنبال کم کاری تیروئید، دچار نازایی شده اند یا به دلیل ابتلا به دیابت و عدم کنترل آن، تخمدان های شان از کار افتاده و یائسه شده اند. یا آقایان میانسالی که براثر بی توجهی در درمان دیابت دچار اختلال نعوظ و کاهش قدرت جنسی شده اند. اگر شما هم اخیرا در روابط زناشویی تان به مشکل برخورده اید، امکان ابتلا به بیماری های غددی را نیز در نظر داشته باشید .
همه چیز تحت سلطه هیپوفیز و هیپوتالاموس!
مسئله تمایلات جنسی و قدرت باروری فقط مربوط به ارگان های جنسی نیست، درست است که ارگان های اصلی غدد جنسی (در خانم ها تخمدان ها و در آقایان بیضه ها) هستند، اما سلامت جنسی با عوامل دیگری هم در ارتباط است. کنترل غدد جنسی در بدن انسان، توسط هیپوفیز قدامی انجام می شود و خود هیپوفیز قدامی هم تحت نظر هیپوتالاموس است. بنابراین، مجموعه ای از اعضای بدن شامل، هیپوتالاموس، هیپوفیز قدامی و ارگان های جنسی باید صحیح کار کند، تا هورمون های جنسی در بدن یک خانم (استروژن و پروژسترون) و در بدن یک مرد (تستوسترون) به اندازه کافی ترشح شوند.
به این ترتیب در بدن مرد اسپرم تولید می شود و این اسپرم ها مراحل رشدشان را طی می کنند و به اسپرم های بالغ و زایا تبدیل می شوند. از آن طرف هم تخمدان ها در بدن خانم، تخمک سالم آزاد می کنند، سپس طی فرآیند لقاح، اسپرم و تخمک به هم می رسند و تشکیل سلول تخم را می دهند، و بعد شروع به تقسیم و تمایز می کنند.
شیمی درمانی، رادیوتراپی و اثر آن ها در ناباروری
فاکتورهای بسیار مختلفی وجود دارد، که می تواند بر قدرت جنسی، صفات ثانویه جنسی و باروری تاثیر بگذارد. در درجه اول همه بیماری هایی که، غدد جنسی (تخمدان ها و بیضه ها) را درگیر می کنند، می توانند باعث آسیب به باروری شوند. برای مثال، شیمی درمانی هم در خانم ها و هم در آقایان روی مسئله هورمون های جنسی اثر می گذارد. همچنین افرادی که تحت تاثیر اشعه قرار می گیرند، مثل کسانی که در بمباران های هسته ای یا اتمی بوده اند و افرادی که بنا به دلیل بیماری های بدخیم، تحت رادیوتراپی قرار می گیرند، ممکن است دچار اختلال در سلول های جنسی شوند.
دیابت و تاثیر آن بر اختلالات جنسی و ناباروری
دیابت دو عارضه عمده دارد، یکی عارضه عروقی و دیگری عارضه عصبی. هر دوی این مشکلات، یعنی هم درگیری عروقی و هم درگیری نوروپاتی، می توانند باعث ضعف جنسی و ناباروری شوند. در افراد دیابتی، قند خون باید به خوبی کنترل شود چون ثابت شده، کنترل قند خون همان طور که جلوی عوارض چشمی و کلیوی را می گیرد، از عوارض جنسی هم جلوگیری می کند. علاوه براین، هورمون های این افراد، چه در خانم ها و چه در آقایان باید به طور مرتب مورد بررسی قرار گیرد. به این ترتیب با کنترل دیابت و پرهیز از افسردگی می توان از اختلال در توانایی جنسی جلوگیری کرد.
افزایش چشمگیر تومورهای دستگاه تناسلی
در گذشته بیماری های عفونی مثل اریون، باعث بزرگی غدد بناگوشی و در مراحلی، درگیری بیضه در پسربچه ها می شد و یکی از علل خیلی شایع نازایی در آقایان بود. اما امروزه با تجویز برخی از داروها، می توان تا حد زیادی از این آسیب جلوگیری کرد. مسئله بعدی تروما و ضربه هاست، برای مثال افرادی که در ورزش های سنگین و … به بیضه های شان ضربه می خورد، ممکن است دچار ناتوانی جنسی شوند.
از طرف دیگر، تومورها و بیماری های آناتومیکی، مثل واریکوسل و وجود وریدها در اطراف بیضه ها، می توانند بر توانایی جنسی تاثیر بگذارند. این در حالی است که درصد تومورهای بیضه و تخمدان، به صورت قابل توجهی رو به ازدیاد است، که هم خود این تومورها و هم درمان شان (اریکتومی یا برداشتن بیضه و اوفورکتومی یا برداشتن تخمدان) می تواند باعث نازایی شود.
داروها و اثر آنها بر اختلالات جنسی
خیلی از داروها مثل داروهای اعصاب، ضد هذیان، آرام بخش، خواب آورهایی مثل دیازپام و اگزازپام، داروهای ناراحتی های معده و داروهای فشار خون همگی می توانند باعث بالا رفتن هورمون پرولاکتین (مترشحه از هیپوفیز قدامی) و مهار کردن فعالیت غدد جنسی شوند. علاوه براین، بعضی از بیماری های ژنتیک مثل سندرم ترنر، در خانم ها که یک کروموزوم X را ندارند و ۴۵ XO هستند و سندرم کلاین فلتر در آقایان که یک کروموزوم X اضافه دارند و XXY هستند، می تواند باعث از بین رفتن یا به وجود نیامدن صفات ثانویه جنسی و نازایی شود. بیماری های هیپوفیز و هیپوتالاموس هم می توانند بر مسئله غدد جنسی اثر بگذارند.
اختلالات تیروئید و کاهش میل جنسی
فهرست بیماری ها و داروهای موثر بر توانایی جنسی خیلی طولانی است. به طور کلی، در اولین برخورد بالینی با افرادی که دچار ناتوانی جنسی شده اند باید بعضی بیماری های شایع بررسی و کنار گذاشته شود، که یکی از مهم ترین آنها اختلالات تیروئید است. کم کاری و پرکاری تیروئید، هر دو می توانند هم بر میل و قدرت جنسی و هم روی باروری تاثیر بگذارند.
در واقع گفته می شود، پنج درصد از علل نازایی در خانم ها مربوط به تیروئید است. این اختلالات را می توان با انجام یک آزمایش ساده TSH تشخیص داد. یکی دیگر از مسائل موثر بر توانایی جنسی، میزان هورمون پرولاکتین است که بر اثر نارسایی مزمن کلیه، سیروز کبد، مصرف داروهای اعصاب و … بالا می رود. در این زمینه می توان با انجام یک تست ساده هورمونی FSH و LH هم در آقایان و هم در خانم ها مشخص کرد، که آیا مشکل در خود غده (بیضه یا تخمدان) است یا مشکل در هیپوفیز است.
خطر یائسگی زودرس در دیابت
بیماری های مزمن مثل دیابت، به طور کلی باعث کم شدن تمایلات و قدرت جنسی می شوند، بخصوص در بیماران دیابتی، چون فعالیت سلول های دفاعی بدن کاهش پیدا می کند، احتمال ایجاد عفونت بیشتر شده و خود این عفونت گاهی باعث مشکلات جنسی می شود.
علاوه براین، بیشتر مطالعات نشان داده است که دیابت باعث کاهش هورمون های جنسی می شود. بسیاری از خانم های دیابتی به دلیل عدم کنترل مناسب قندشان، خیلی زود دچار یائسگی و از کار افتادگی تخمدان می شوند، بخصوص در دیابت تیپ یک، که نوعی اختلال ایمنی محسوب می شود. از طرف دیگر مصرف داروهای دیابت، تا حدودی می تواند باعث مشکلات جنسی شود. افسردگی ناشی از دیابت نیز، خود باعث کاهش توانایی جنسی می شود.
عارضه های عروقی دیابت را باید جدی گرفت
متاسفانه افراد دیابتی که دچار درگیری های عروقی می شوند، به خصوص آقایان، با مشکلات جنسی و اختلالات نعوظ مواجه می شوند. که البته این عارضه در مراحل آخر دیابت روی می دهد، یعنی افرادی که به هیچ وجه قندشان را کنترل نمی کنند، همان طور که دچار زخم پا و قطع پا می شوند، امکان دارد عروق اندام جنسی شان هم تحت تاثیر قرار بگیرد. بنابراین افراد نباید اجازه دهند دیابت شان آنقدر پیشرفت کند، که به عوارض جبران ناپذیر منجر شود. اما عوارض مربوط به افسردگی، هورمون ها و بخشی از عوارض نوروپاتی، قابل درمان هستند.
عفونت پروستات و دیابت
پروستات یک غده اگزوکرین است و ترشحاتش را به بیرون از بدن می ریزد. در حقیقت پروستات مایع منی را تشکیل می دهد، که وجودش برای باردار شدن واجب است. دیابت به طور مستقیم باعث درگیری پروستات نمی شود، اما اگر فرد قند خونش را درست کنترل نکند، ممکن است دچار عفونت شود و یکی از این نواحی که عفونت می کند پروستات است.
البته شاید مشکل جنسی شما ناشی از روحیه تان باشد!
مسئله تمایلات و قدرت جنسی و مسئله نازایی، دو فاکتوری است که گاهی با هم دیده می شود و گاهی جدا از هم. برای مثال، فرد ممکن است به دلیل مشکلات روحی، روانی و افسردگی، تمایلات جنسی اش به حد صفر برسد، اما وقتی آزمایش می دهد، از نظر هورمونی، اسپرم یا تخمک مشکل خاصی نداشته باشد. پس مسئله تمایلات جنسی، خیلی اوقات به مسائل روانی مربوط است و اگر فرد بیماری روحی اش را، چه با دارو و تحت نظر روانپزشک و چه بدون دارو درمان کند، قدرت جنسی اش بازمی گردد.
به کدام پزشک مراجعه کنیم؟!
مسائل مربوط به ناتوانی های جنسی توسط متخصصان اورولوژیست، زنان، غدد، داخلی و پزشکان عمومی قابل بررسی است، اما در قدم اول بهتر است فرد به متخصص غدد مراجعه کند، چون این افراد هم متخصص داخلی هستند و هم فوق تخصص غدد دارند.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع: bartarinha.ir