تشخیص فوری ایدز چگونه امکان پذیر است؟
خوشبختانه در حال حاضر درمان‌های موثری برای كنترل ایدزدر جهان وجود دارد و این درمان‌ها اگرچه بدن را از وجود ویروس اچ‌آی‌وی پاك نمی‌كنند اما بیماری را كنترل و طول عمر مبتلایان را بیشتر خواهد كرد.
بیشتر بدانید : پرسش و پاسخ های محرمانه درباره ایدز
بیشتر بدانید : زندگی با ایدز و HIV اچ آی وی : حقایق و باورهای غلط
در كشور ما نیز امكانات درمانی مناسبی برای بیماران فراهم شده و افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی می‌توانند تحت درمان‌های لازم قرار گیرند. پس كافی است كسانی كه سابقه رفتارهای پرخطری مثل روابط جنسی محافظت نشده یا تزریق مواد مخدر با سوزن و سرنگ مشترك دارند، آزمایش دهند تا در صورت ابتلا به ایدز، بیماری‌شان تشخیص قطعی داده شود. تعداد واقعی مبتلایان به ایدز در كشور حدود 100 هزار نفر است ولی فقط حدود 25 هزار نفر از آنها شناسایی شده‌اند. پس آزمایش، یكی از اركان اصلی برنامه كشوری كنترل عفونت HIV است و باعث شناسایی سایر مبتلایان می‌شود.
اخیرا بحث روش‌های تشخیصی سریع HIV و استفاده از آن به‌وسیله بخش‌های تجاری بسیار پررنگ شده و تبلیغاتی گسترده در داروخانه‌ها و در سطح شهرها مبنی بر استفاده از این تست برای تشخیص فوری ایدز انجام گرفته است و مراكز درمانی و حتی جمعیت عمومی را به استفاده از كیت‌های تشخیص سریع تشویق می‌كنند ولی آیا موضوع به همین سادگی است؟
درست است كه انجام تست تشخیصی سریع HIV از سایر روش‌هایی كه معمولا در آزمایشگاه‌ها برای تشخیص به‌كار می‌روند، آسان‌تر است و می‌تواند در كمتر از 30 دقیقه وضعیت فرد را از نظر ابتلا یا عدم ابتلا به HIV نشان دهد اما آیا آسان و سریع بودن این روش به آن معناست كه هركسی، با هر سطح آگاهی و تحصیلی و با استفاده از هر نوع تست موجود در بازار می‌تواند برای اثبات سلامت خود از تستهای تشخیصی سریع HIV استفاده كند؟ قطعا پاسخ منفی است و وزارت بهداشت تست تشخیصی سریع HIV را برای استفاده‌های شخصی و حتی عمومی در جامعه توصیه نمی‌كند زیرا نتیجه آزمایش HIV به كیفیت تستهای تشخیص سریع مورد استفاده بستگی دارد. باید از تست‌هایی استفاده شود كه تاییدیه سازمان جهانی بهداشت و تاییدیه آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت كشورمان را داشته باشند. متاسفانه تستهای موجود در بازار كه ساخت كشورهای مختلف هستند و قیمت‌های متفاوتی دارند، به هیچ‌وجه مورد تایید وزارت بهداشت نیستند.
یكی از نكته‌های ضروری قبل از انجام آزمایش تشخیصی اچ‌آی‌وی چه با تستهای انجام شده در آزمایشگاه و چه تستهای تشخیصی سریع، انجام مشاوره قبل از آزمایش است. مشاوره باید به‌وسیله مشاورانی انجام شود كه آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده‌اند و اطلاعات علمی دارند.
فقط و فقط با مشاوره پزشك یا مشاور می‌توانند با توجه به زمان آخرین رفتار پرخطر فرد، «دوره پنجره» در بیماری ایدز را تعیین كنند. دوره پنجره (Window Period) مرحله‌ای است كه در آن با وجود ابتلای فرد به ویروس اچ‌آی‌وی، نتیجه آزمایش منفی گزارش می‌شود و در صورت تداوم رفتارهای پرخطر، امكان انتقال بیماری به دیگران وجود دارد. فقط با مشاوره می‌توان در مورد قطعی بودن نتیجه آزمایش یا ضرورت تكرار آن تصمیم‌گیری كرد. یكی دیگر از مزایای مشاوره، به دست آوردن آگاهی در مورد راه‌های انتقال و پیشگیری از بیماری ایدز است. به همین دلایل مشاوره قبل از تستهای تشخیصی سریع HIV بسیار ضروری است. برنامه كشوری كنترل HIV نیز بر مشاوره قبل از انجام آزمایش تاكید دارد. در واقع برای تشخیص این بیماری، مشاوره و آزمایش لازم و ملزوم هستند و متاسفانه با استفاده از تستهای تشخیصی سریع HIV هیچ مشاوره‌ای با افراد انجام نمی‌شود.
از طرفی باید قبل از استفاده از تست تشخیصی سریع HIV، در خصوص چگونگی استفاده و تفسیر صحیح نتیجه آزمایش، آموزش‌های لازم را دید. خواندن و تفسیر نتایج حتی برای افراد آموزش دیده نیز ساده نیست و افراد مختلف، ممكن است تفسیرهای متفاوتی از نتیجه یك آزمایش داشته باشند. همان‌طور كه منفی بودن نتیجه تست تشخیصی سریع HIV، به معنی سالم بودن فرد نیست، نتیجه مثبت نیز الزاما به معنی بیماربودن نیست و لازم است نتیجه مثبت با تستهای آزمایشگاهی «الیزا» و «وسترن بلات» تایید شود تا بتوان ابتلای فرد به اچ‌آی‌وی را تایید كرد. از این‌رو در نظام سلامت كشوری، تست تشخیصی سریع اچ‌آی‌وی به تنهایی به هیچ‌وجه برای تشخیص ایدز توصیه نمی‌شود.
وزارت بهداشت، استفاده خانگی و عمومی از تستهای تشخیصی سریع اچ‌آی‌وی را به هیچ‌وجه تایید نمی‌كند و عرضه این كیت‌ها در داروخانه‌ها ممنوع است.
همه كسانی كه به كسب اطلاعات یا انجام آزمایش اچ‌آی‌وی نیاز دارند، باید به مراكز مشاوره بیماری‌های رفتاری وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی مراجعه كنند. آزمایش تشخیصی اچ‌آی‌وی و عرضه خدمات در این مراكز رایگان است و مشاوره محرمانه حضوری و تلفنی به‌وسیله مشاوران دوره‌دیده، در محیطی امن و دوستانه انجام می‌شود. برای انجام مشاوره و طرح سوال‌هایی درباره ایدز نیز می‌توان به این مراکز مراجعه كرد.
مراكز مشاوره بیماری‌های رفتاری در سامانه تلفنی 118 تحت عنوان «مراكز مشاوره ایدز» ثبت شده است و می‌توان از این طریق نشانی و تلفن مراكز فوق را یافت. در تهران تلفن‌‌های 66593030 – 66581517 و 66038920 پاسخگوی سوال‌ها در زمینه ایدز هستند.
بیشتر بدانید : علائم ایدز بعد از روابط جنسی پر خطر و پاسخ به سوالات کاربران
بیشتر بدانید : علت ابتلا به ایدز در زنان:رابطه با همسر، رابطه نامشروع یا خودفروشی؟
بیشتر بدانید : پاسخ به سوالات در مورد بیماری ایدز و روابط جنسی
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع : وزارت بهداشت، مركز مدیریت بیماری‌های واگیر، اداره ایدز