آنوسمیا: تجربه‌ی یک زندگیِ بدون احساس بویایی
از هر 10 هزار شخص یک شخص با بیماری آنوسمی بویایی به جهان می‌آید، به این معنا که آن شخص درست از وقت تولد هیچ احساس بویایی ندارند. آنوسمیا واژه پزشکی هست که برای اشاره به از دست دادن احساس بویایی استفاده می‌گردد. شما نیز مسلماًً آنوسمیا را تجربه کردید. یادتان می‌آید وقتی که سرماخوردگی خیلی بدی به پیگیری شما آمده بود و کل غذاها یک مزه یا به عبارت بعدی بدون هیچ مزه‌ای بودند؟ اگر چه مقصر در اینجا گرفتگی مجرای بینی شما هست ولی آنوسمیا می‌تواند به علت خاطر‌های بعدی هم به وجود بیاید. ضمناً این شرایط بسته به خاطر آن می‌تواند موقتی، جزئی یا دائمی باشد. این شرایط شاید به معنای مبارزه با یک زندگی بدون احساس بویایی باشد. این مطلب به شما هم یاری خواهد کرد که با آنوسمیا مقابله نمایید. سمت کسب داده ها زیادتر در خصوص مواردی برای مقابله با این شرایط به خواندن مطلب باقی مطلب بدهید.
آنوسمیا چیست؟
آنوسمیا شرایطی هست که در آن یک فرد بخشی یا کل احساس بویای خویش را از دست می‌دهد. این شرایط عموماًً موقتی هست و به علت گرفتگی بینی در حاصل سرماخوردگی یا آنفولانزا ساخت می‌گردد. ولی بزرگسالان سن بالا در خطر از دست دادن احساس بویایی خویش به شکل دائمی به علت اشکال مشکل های پزشکی می باشند که به علت بالا رفتن سن بروز می‌کنند. بقیه شرایط سلامتی که بر روی مغز یا اعصاب شما نمود می‌گذارند همچون تومورها یا ضربه به سر، شایدً موجب از بین رفتن دائمی بویایی اشخاص در هر سنی می‌گردد.
علل و عامل ها خطر آنوسمیا چیست؟
زیادتر اوقات، آنوسمیا در حاصل گرفتگی یا التهاب مجرای بینی به وجود می‌آید. این شرایط موجب می‌گردد تا از وارد شدن مولکول‌های بویایی به مجرا بینی شما پیشگیری گردد و در حاصل شما احساس بویایی خویش را از دست دهید.
تحریک غشای مخاط به علت:
- سینوزیت
- سرماخوردگی
- آنفولانزا
- احتقان مزمن ناشی از رینیت غیر آلرژیک
- سیگار کشیدن
- آنفلوانزا
- رینیت آلرژیک
- بخارات شیمیایی یا سمی
- مصرف الکل
عامل ها بعدی که می‌توانند منتهی به بسته شدن مجرای بینی شوند عبارتند از:
- تومور
- پولیپ
- تحول شمایل استخوان داخل تیغه بینی یا خویش بینی
همانطور که پیشتر نیز ذکر شد، آسیب به مغز یا اعصاب شما ضمناً می‌تواند به وجود آورنده آنوسمیا باشند. مجرا بینی شما گیرنده‌های دارد که می‌توانند داده ها را اعصاب درون بینی شما به مغزتان برسانند. هر آسیبی به این اعصاب می‌تواند منتهی به تحول احساس بویایی یا از بین رفتن تمام آن گردد. شرایط پزشکی گوناگون می‌تواند این آسیب را تحریک کند مانند:
- تومورهای مغزی
- بیماری آلزایمر
- کم کاری تیروئید
- بیماری هانتینگتون
- روان‌گسیختگی یا اسکیزوفرنی
- بیماری پارکینسون
- اسکلروز چندگانه
- سکته
- دیابت
- صرع
بعضی عامل ها شاید شما را در خطر بالاتر ابتلا به آنوسمیا قرار دهند. این عامل ها خطر عبارتند از:
- تکثیر سن
- عدم تعادل هورمونی
- داروهایی همچون آنتی بیوتیک و داروهای فشار خون بالا
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
- آسیب به سر یا مغز
- درمان‌های پزشکی همچون پرتودرمانی و شیمی درمانی
- سوء تغذیه
- مصرف الکل
- سیگار کشیدن
در شرایط خیلی نادر، بعضی نوزادان بدون احساس بویایی به جهان می‌آیند که به علت عامل ها ژنتیکی هست. از این شرایط به منزله ی آنوسمی مادرزادی یاد می‌گردد. درست هست که علامت اکثر آنوسمیا عدم نیاز احساس بویایی هست ولی اشخاص آسیب دیده شاید تعدادی علائم بعدی را هم به علت کم شدن یا از دست دادن احساس بویایی از خویش نشان بدهند.
علائم و لوگو‌ها
- از دست دادن اشتها
- از دست دادن میل جنسی
- افسردگی
- تحول احساس بویایی
- کم شدن یا تکثیر وزن ناگهانی
چطور آنوسمیا را تشخیص می‌دهند؟
عرضه دهنده خدمت های بهداشتی یا پزشک شما شاید فعالیت خویش را اول با یادداشت کردن علائمی آغاز کند که در اکنون تجربه کردن آن هستید. بنابراین آنان شاید به مراحل بعدی رفته و بینی شما را معاینه کنند، معاینه تمام بدنی پایان دهند و ولو در خصوص سابقه پزشکی شما سوال بپرسند. بر پایه این معاینات و پاسخ‌های شما، پزشک شما شاید به شما توصیه کند که یک یا تعدادی مورد از آزمایش‌های زیر را پایان دهید.
- آزمون تشخیص بویایی
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای نظاره مغز
- توموگرافی کامپیوتری (CT) برای اسکن مغز
- آندوسکوپی بینی برای وارسی مجرای بینی
- تست آزمایشگاهی برای تشخیص
- یا ارجاع به متخصصان بعدی
کنار آمدن با آنوسمیا و درمان آن
در صورتی که ایراد آنوسمیا شما به علت سرماخوردگی یا آنفولانزا به وجود آمده هست، شایدً شما به هیچ درمان اضافی احتیاج نداشته بمانید چون وقتی که حالت مجرا بینی شما رو به بهبود برود، احساس بویایی شما بر می‌شود.
بعدی طریق‌های درمانی برای آنوسمیا شاید حاوی:
- داروهایی همچون آنتی هیستامین‌ها و استروئیدها
- ضد احتقان بینی یا اسپری‌های بینی
- در شکل ابتلا به پولیپ، شاید احتیاج به برداشتن آن با جراحی داشته بمانید.
- طب سوزنی
- مصرف نکردن هر دارویی که می تواند موجب ساخت آنوسمی گردد.
- آموزش بویایی
- پرداختن به بقیه عامل ها ساخت کننده و شناخته شده آنوسمیا که شاید موجب تحول در رژیم غذایی / سبک زندگی گردد.
تعدادی طریق که می‌تواند به شخص مبتلا هم یاری کند تا آنوسمیا زندگی کنند عبارتند از:
- سامانه اعلائم حریق و آژیر در خانه خویش نصب نمایید.
- سیگار کشیدن را ترک نمایید.
- الکل مصرف نکنید.
- سعی نمایید از خوردن غذاهای برقرار مانده در یخچال خودداری نمایید چون شاید نتوانید تشخیص دهید که فاسد شدند یا نه.
- استرس خویش را کنترل نمایید.
مشکل های ناشی از آنوسمیا
- عدم توانایی در تشخیص مزه غذا شاید موجب گردد تا شخص مبتلا بیشتر از مرز بیشتر یا کم غذا بخورد.
- مسمومیت غذایی
- از دست دادن صمیمیت یا میل جنسی به علت عدم توانایی در بوییدن رایحه‌ها (فرمون‌ها)
- از دست دادن توانایی بوییدن مواد شیمیایی یا بقیه مواد خطرناک در خانه
- اختلالات خلقی که شاید منتهی به افسردگی گردد
- کناره‌گیری اجتماعی
- ناتوانی در حالت بوی بدن
سوال های پرتکرار در این عرصه
1. آیا طب سوزنی به درمان کم شدن احساس بویایی هم یاری می‌کند؟
طب سوزنی یکی از خیلی درمان‌هایی هست که در بازگرداندن احساس بویایی موثر اصل شده هست. ولی اینکار مسلماًً فقط می بایست به دست اشخاص شغل‌ای و آموزش دیده پایان گردد.
2. آیا می‌توان آنوسمی مادرزادی را درمان کرد؟
در اکنون حاضر، هیچ درمان یا علاجی برای آنوسمی مادرزادی وجود ندارد. فردی که با این ایراد به جهان می‌آید، می بایست سعی و کوشش کند تا از سنین کم با شرایط خویش کنار بیاید.
3. آیا از دست دادن احساس بویایی برگشت پذیر هست؟
در صورتی که خاطر به وجود آمدن آنوسمیا شرایطی همچون پولیپ بینی، سینوزیت یا سرماخوردگی باشد، این ایراد درمان پذیر هست ولی در صورتی که شما احساس بویای خویش را به علت بالا رفتن سن از دست داده بمانید یا این ایراد از وقت تولد دنبال شما بوده باشد، قابل درمان نیست.
4. چه وقتی برای آنوسمیا خویش می بایست به پزشک مراجعه کرد؟
وقتی که پس درمان تمام شرایط به وجود آمده آنوسمیا احساس بویایی شما برنگشت یا بدون هیچ دلیلی احساس بویایی خویش را از دست دادید، می بایست به پزشک مراجعه نمایید. تشخیص زود موقع شاید از به وجود آمدن مشکل های زیادتر پیشگیری کند.
زیادتر بخوانید: درمان آلرژی به طریق‌های خانگی