پرومتازین PROMETHAZINE
نام دارو (ژنریک): پرومتازین ( PROMETHAZINE HCl )
گروه دارویی: آنتی هیستامین ها Antihistamines
اسامی تجاری: Phenergan Promethegan Remsed
موارد مصرف پرومتازین:
پرومتازین برای ایجاد اثرآرام بخش در شب و درمان بی‌خوابی (برای مصرف کوتاه مدت)، درمان علامتی‌حساسیت‌هایی چون تب یونجه، کهیر، درمان کمکی واکنش‌های آنافیلاکسی، درمان تهوع، سرگیجه، اختلالات لابیرنت، بیماری مسافرت و داروی پیش بیهوشی مصرف می‌شود.
مکانیسم اثر پرومتازین:
تصور می‌شود که پرومتازین به‌طور غیرمستقیم باعث کاهش تحریک‌سیستم مشبک ساقه مغزی می‌گردد. همچنین از طریق رقابت با هیستامین برای‌اتصال به گیرنده H1 در سلول هدف، اسپاسم و احتقان ناشی از هیستامین رامتوقف می‌سازد. پرومتازین از واکنش‌هایی‌که تنها با واسطه هیستامین بروز می‌کند جلوگیری می‌نماید ولی در صورت بروز، آنها را از بین نمی‌برد. احتمالا با مهارگیرنده‌های شیمیایی بصل‌النخاع (CTZ) اثر ضد استفراغ خود را اعمال می‌کند. اثرات ضد سرگیجه پرومتازین احتمالا از طریق اثر ضد موسکارینی مرکزی اعمال می‌شود.
فارماکوکینتیک پرومتازین:
پرومتازین به خوبی از راه خوراکی و از محل تزریق جذب می‌شود. متابولیسم آن کبدی است. شروع اثر آن از راه خوراکی یا تزریق عضلانی تقریباŠ ۲۰ دقیقه و از راه وریدی حدود ۵ ـ ۳ دقیقه بعداز مصرف است. طول مدت اثر آرام بخشی آن حدود ۸ ـ ۲ ساعت و طول مدت اثر ضدهیستامین آن ۱۲ ـ ۶ ساعت است. پرومتازین به آهستگی از کلیه و مدفوع و عمدتا به‌صورت متابولیت‌های غیرفعال دفع‌می‌شود.
هشدارها در مصرف پرومتازین:
۱ ـ احتمال بروز سرگیجه، اغتشاش شعور و کمی فشار خون در بیماران مسن وجود دارد. همچنین‌بروز علایم اکستراپیرامیدال بخصوص پارکینسون، اختلال در نشستن، خوابیدن‌و درازکشیدن و دیکسینزی مداوم نیز دربیماران مسن بیشتر است. بخصوص اگرمقادیر مصرف زیاد باشند یا از شکل تزریقی دارو استفاده شود.
۲ ـ در آسم حاد، وجود نشانه‌های بزرگی پروستات یا زمینه ابتلای به احتباس ادرار، اغماء، زمینه ابتلای گلوکوم با زاویه بسته و یرقان، باید با احتیاط مصرف شود.
عوارض جانبی پرومتازین:
خواب آلودگی، هیجان، عصبانیت، بی‌قراری، از دست دادن مهارت‌در انجام کار یا بی‌ثباتی، حرکات پرشی عضلات سر و صورت، رعشه و تکان دادن دست‌ها، تاری دید، کاهش هوشیاری به‌ویژه در کودکان، خشکی دهان، احساس از حال رفتن (کمی فشار خون) و حساسیت به نور از عوارض جانبی پرومتازین هستند.
تداخلهای دارویی پرومتازین:
مصرف همزمان پرومتازین با داروهای کاهنده فشار خون با اثر مضعف CNS مانند کلونیدین و متیل‌دوپا، سولفات منیزیم تزریقی، داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای، داروهای بیهوش کننده، باربیتورات‌ها و داروهای مخدر، داروهای مهارکننده مونوآمینواکسیداز (MAO)، از جمله فورازولیدن و پروکاربازین ممکن است موجب تشدید آثار مضعف CNS این داروها یا پرومتازین گردد. مصرف همزمان با سایر داروهایی که باعث ایجاد واکنش‌های اکستراپیرامیدال می‌شوند، ازجمله هالوپریدول، متوکلوپرامید، سایر فنوتیازین‌ها و تیوگزانتین‌ها ممکن است شدت و دفعات بروز واکنش‌های اکستراپیرامیدال را افزایش دهد. مصرف‌همزمان لوودوپا با پرومتازین ممکن است اثرات ضد پارکینسونی لودوپا را به علت‌مسدود شدن گیرنده‌های دوپامین در مغز مهار کند آثار آلفا ـ آدرنرژیک اپی‌نفرین درصورت مصرف همزمان با پرومتازین ممکن است مهار شود. مصرف همزمان بروموکریپتین با پرومتازین ممکن است موجب افزایش غلظت سرمی پرولاکتین‌شود و با اثر بروموکریپتین تداخل کند. مصرف همزمان پرومتازین با داروهای‌ضد تیروئید ممکن است خطر بروزآگرانولوسیتوز را افزایش دهد.
نکات قابل توصیه برای پرومتازین:
۱ ـ برای به حداقل‌رسانیدن تحریک گوارشی، شکل خوراکی پرومتازین همراه با غذا، آب یا شیر مصرف‌شود.
۲ ـ در صورت مصرف پرومتازین برای پیشگیری از بیماری مسافرت باید حداقل۳۰ دقیقه یا ترجیحŠ ۲ ـ ۱ ساعت قبل ازمسافرت مصرف شود.
۳ ـ احتمال بروز خشکی دهان با مصرف پرومتازین وجود دارد.
۴ ـ درمان با پرومتازین باید ۲ ـ ۱ هفته قبل از زایمان قطع شود تا از بروز یرقان و علایم اکستراپیرامیدال در نوزاد جلوگیری شود.
مقدار مصرف پرومتازین:
خوراکی:
بزرگسالان: ۲۵ میلی‌گرم در موقع خواب و در صورت نیاز تا ۵۰ میلی‌گرم مصرف می‌شود.
کودکان: در کودکان ۵ ـ ۱ ساله، ۲۰ ـ ۱۵میلی گرم و در کودکان ۱۰ ـ ۵ ساله، ۲۵ ـ ۲۰ میلی‌گرم در موقع خواب مصرف می‌شود.
تزریقی:
بزرگسالان: ۵۰ ـ ۲۵ میلی‌گرم و حداکثر تا ۱۰۰ میلی‌گرم، تزریق می‌شود. در موارد اورژانس ۵۰ ـ ۲۵ میلی‌گرم و حداکثر ۱۰۰ میلی‌گرم تزریق آهسته وریدی می‌شود.
کودکان: در کودکان ۱۰ ـ ۵ ساله ۱۲/۵ ـ ۶/۲۵ میلی‌گرم تزریق عضلانی می‌شود.
اشکال دارویی پرومتازین:
Tablet: 25mg
Syrup: 113mg / 100ml
Injection: 25mg / ml
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع: iranhealers.com