دلیل و درمان ناباروری
در صورتی که شما و همسرتان در بچه‌دار شدن مساله دارید، فقط نیستید. در کشور ما تخمین زده شده‌هست که بین 10 تا 14 درصد از زوج‌ها نابارورند. ناباروری برای زیادتر زوج‌ها اینگونه تعریف می‌گردد: ناتوانی در باردارشدن علی رغم داشتن روابط جنسی همیشه و محافظت‌نشده برای حداقل یک سال.
ناباروری امکان دارد ناشی از مساله شما یا شریک جنسی‌تان یا ترکیبی از دست اندرکاران باشد. خوشبختانه مسیر‌های درمان ناباروری بسیاری برای ازدیاد شانس بارداری وجود دارند.
علایم
علامت اساسی ناباروری، ناتوانی در باردارشدن هست؛ امکان دارد علامت واضح غیر از اینی وجود نداشته‌باشد. گاهی اوقات، زنان نابارور امکان دارد فاقد دوران قاعدگی یا دارای دوره‌های قاعدگی نامنظم باشند. در برخی نکات، مردان نابارور امکان دارد اثر‌هایی از مشکل های هورمونی داشته‌باشند؛ به عنوان مثالً: تحول در رشد موی سر یا عملکرد جنسی.
زیادتر زوج‌ها سرانجام با درمان یا بدون درمان، پیروز به بارداری میشوند.
دلیل‌های ناباروری
به نیت باردار شدن، همه ی مراحل تخمک‌گذاری و لقاح می بایست به تصدیق فرجام شوند. گاهی اوقات ایرادی که باعث ناباروری زوجین می‌گردد، مادرزادی هست؛ گاهی نیز این مساله در دیگر مراحل زندگی گریبان آنان را می‌گیرد.
علل ناباروری می‌تواند در یک یا هر دو شخص از زوجین وجود داشته‌باشد. بطور کلی:
- حدوداً در یک‌سوم نکات مرد مساله دارد.
- حدوداً در یک‌سوم نکات زن مساله دارد.
- در دیگر نکات نیز یا هر دوی آنان مساله دارند یا دلیل ناباروری نامشخص هست.
علل ناباروری مردان
این علل امکان دارد حاوی نکات زیر شوند:
- اختلال در طراحی یا عملکرد اسپرم‌ها، در دستاورد‌ی عدم نزول بیضه‌ها، نقص‌های ژنتیکی، بیماری‌هایی شبیه: دیابت یا عفونت‌های کلامیدیا، سوزاک، اوریون یا HIV(عامل ایدز). اتساع وریدهای بیضه (واریکوسل) نیز می‌تواند بر مرغوبیت اسپرم‌ها نتیجه بگذارد.
- مشکل های مربوط به خروج اسپرم‌ها، در دستاورد‌ی مشکل های جنسی(مانند: زودانزالی)، برخی از بیماری‌های ژنتیکی (مانند: فیبروز کیستیک)، مشکل های ساختاری (مانند: انسداد بیضه‌ها) یا آسیب‌دیدگی اندام تناسلی.
- قرارگیری زیاد‌ازحد در معرض برخی از دست اندرکاران بیرونی، از قبیل: آفت‌کش‌ها یا دیگر مواد شیمیایی و تشعشعات. مصرف سیگار، الکل، ماریجوانا، استروئیدهای آنابولیک و داروهایی که برای درمان عفونت‌های باکتریایی بکار می‌روند و ضمناً بالا بودن فشار خون و افسردگی، می‌تواند باروری را تحت نتیجه قرار دهد.
- آسیب‌های ناشی از سرطان و معالجه‌ی آن، که حاوی: تشعشعات یا شیمی‌درمانی هستند. معالجه‌ی سرطان می‌تواند به طراحی اسپرم لطمه بزند؛ گاهی این لطمه شدید هست.
علل ناباروری زنان
علل ناباروری زنان امکان دارد حاوی نکات زیر گردد:
- اختلالات تخمگ‌گذاری، که بر رهاسازی تخمک‌ها از تخمدان نتیجه می‌گذارد. این اختلالات حاوی اختلالات هورمونی (مانند: سندرم تخمدان پلی‌کیستیک) میشوند. هایپرپرولاکتینمی (وضعیتی که در آن مقدار پرولاکتین بدن ازدیاد می‌یابد) نیز امکان دارد در تخمک‌گذاری تداخل ابداع کند.
- ناهنجاری‌های رحم یا دهانه‌ی رحم، که حاوی ناهنجاری‌های دهانه‌ی رحم، پولیپ‌های رحم یا شمایل رحم میشوند. تومورهای غیرسرطانی (خوش‌خیم) دیواره‌ی رحم (فیبروئیدهای رحمی) امکان دارد با مسدود کردن لوله‌های رحمی (فالوپ) یا ممانعت از لانه‌گزینی سلول تخم در رحم، موجب ناباروری شوند.
- آسیب‌دیدگی یا انسداد لوله‌ی رحمی (فالوپ)، که اکثراً ناشی از التهاب لوله‌ی رحمی (سالپنژیت) می‌باشد. این التهاب می‌تواند بر تاثیر بیماری التهابی لگن رخ دهد؛ خویش این بیماری نیز در دستاورد‌ی عفونت‌های منتقله از مسیر جنسی (STI)، آندومتریوز یا چسبندگی‌ها ابداع می‌گردد.
- آندومتریوز، وقتی رخ می‌دهد که بافت آندومتر در خارج از رحم رشد کند؛ این اتفاق امکان دارد عملکرد تخمدان‌ها، رحم و لوله‌های رحمی را تحت نتیجه قرار دهد.
- یائسگی زودرس، وقتی رخ می‌دهد که پیش از 40 سالگی عملکرد تخمدان‌ها متوقف شده و قاعدگی غیر از این اتفاق نیفتد. اگرچه دلیل یائسگی زودرس اکثراً نامشخص هست اما دست اندرکاران معینی از قبیل: اختلالات نظام ایمنی، برخی از اختلالات ژنتیکی و پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی، با آن تماس دارند.
- چسبندگی لگنی، نوارهایی از بافت اسکار که موجب به نیز چسبیدن اندام‌ها به هم دیگر میشوند، می‌توانند پس از عفونت لگن، التهاب آپاندیس، آندومتریوز یا جراحی شکم و لگن، تشکیل شوند.
- سرطان و معالجه‌ی آن، برخی از سرطان‌ها – مخصوصاً سرطان‌های دستگاه تناسلی – اغلبً موجب ناباروری زنان میشوند. پرتودرمانی و شیمی‌درمانی نیز باروری را تحت نتیجه قرار می‌دهند.
برای آشنایی همه ی این مطلب را مطالعه نمایید : بیماری ناباروری: علائم، علل، تشخیص و درمان
درمان
درمان ناباروری به دست اندرکاران زیر بستگی دارد:
- دلیل ابداع ناباروری
- مدت‌وقتی که دچار ناباوری شده‌اید
- سن شما و همسرتان
- ترجیحات و برتری‌های شخصی
برخی از علل ناباروری قابل درمان نیستند.
در نکاتی که بارداری‌های غیرارادی اتفاق نمی‌افتند، زوجین اغلبً می‌توانند از روش چاره‌های یاری‌باروری بچه‌دار شوند. درمان ناباروری امکان دارد حاوی تعهدات پر اهمیت مالی، تحویل دادنی، روانی و وقتی گردد.
درمان مردان
درمان مشکل های جنسی کلی یا نبود اسپرم‌های سالم در مردان امکان دارد حاوی نکات گردد:
- تحول سبک زندگی. با بهبود سبک زندگی و در پیش گرفتن رفتارهایی مخصوص از قبیل: کاستن از مصرف برخی از داروها ، کم شدن یا حذف مواد مضر، بهبود مرغوبیت و وقت‌بندی روابط جنسی، ورزش منظم و بهینه‌سازی عواملی که در غیر اینصورت امکان دارد باعث ناباروری شوند، می‌توانید احتمال باردارشدن همسرتان را ازدیاد دهید.
- داروها. داروهایی خاصی امکان دارد شمار اسپرم‌ها و احتمال رسیدن به یک بارداری پیروز را ازدیاد دهند. این داروها می‌توانند عملکردهای بیضه – از حرف: مرغوبیت و کمیت اسپرم – را تقویت کنند.
- عمل جراحی. در برخی شرایط، عمل جراحی امکان دارد بتواند انسداد کانال حرکت اسپرم را رفع نموده و توانایی باروری را به شخص بازگرداند. در دیگر نکات، با ترمیم واریکوسل به دست عمل جراحی امکان دارد احتمال باردارشدن همسرتان را ازدیاد دهید.
- استخراج اسپرم. وقتی که شخص در انزال مساله دارد یا اسپرمی در مایع انزالی یافت نمی‌گردد، از این تکنیک برای توسط آوردن اسپرم استفاده می‌گردد. این تکنیک ضمناً در چاره‌های یاری‌باروری (در وقتی که کمیت یا مرغوبیت اسپرم‌ها پایین هست) بکار می‌رود.
درمان زنان
برخی از زنان برای ازدیاد باروری فقط به یک یا دو چاره درمانی احتیاج دارند؛ اما برخی غیر از این، به تعدادی نوع چاره درمانی احتیاج دارند تا بتوانند باردار شوند.
- تحریک تخمک‌گذاری با داروهای باروری. درمان اساسی در زنانی که ناباروری آنان ناشی از مشکل های تخمدانی هست، مصرف داروهای باروری می‌باشد. این داروها موجب تخمک‌گذاری میشوند یا آن را تنظیم می‌کنند. با پزشک خویش راجع به اشکال داروهای باروری (و فواید و معایب آنان) گفتگو نمایید.
- تلقیح داخل‌رحمی (IUI). در عملیات IUI، اسپرم‌های سالم را در نزدیکی وقت تخمک‌گذاری (رهاسازی یک تخمک یا زیادتر از تخمدان)، مستقیماً داخل رحم قرار می‌دهند. بسته به علل ناباروری، وقت‌بندی IUI می‌تواند با چرخه‌ی طبیعی شما یا داروهای باروری سازگار گردد.
- عمل جراحی برای بازگردانی باروری. مشکل های رحمی از قبیل: پولیپ‌های آندومتری، سپتوم رحمی، بافت اسکار داخل‌رحمی و برخی از فیبروئیدها را می‌توان با جراحی هیستروسکوپی معالجه کرد. برای درمان آندومتریوز، چسبندگی لگنی و فیبروئیدهای غول پیکر‌تر امکان دارد احتیاج به لاپاراسکوپی یا فرجام جراحی‌های شکمی با برش غول پیکر باشد.
فناوری یاری‌باروری
فناوری یاری‌باروری (ART) حاوی هر نوع مبادرت درمانی برای ناباروری میشوند که در آن از تخمک‌ها و اسپرم‌ها استفاده می‌گردد. این فناوری اشکال مختلفی دارد.
لقاح آزمایشگاهی (IVF) متداول‌ترین چاره یاری‌باروری می‌باشد. این تکنیک حاوی تحریک و توسط آوردن تعدادی تخمک، بارور کردن آنان با اسپرم (لقاح) در یک ظرف آزمایشگاهی و گذاشتن جنین‌ها در رحم، به فاصله‌ی تعدادی روز پس از عمل لقاح هست.
گاهی اوقات در چرخه‌ی IVF از چاره‌های غیر از اینی نیز استفاده می‌گردد. به عنوان مثالً:
- وارد کردن داخل‌سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI). یک اسپرم سالم را مستقیماً به یک تخمک بالغ وارد کردن می‌کنند. ICSI زمانی استفاده می‌گردد که کمیت یا مرغوبیت اسپرم‌ها پایین باشد یا اینکه اقداماتی که در IVFهای قبلی به نیت باروری تخمک شکل گرفته، ناموفق بوده باشند.
- یاری به از پوسته در آمدن (hatching). این تکنیک با گشودن پوشش بیرونی جنین، به لانه‌گزینی آن در دیواره‌ی رحم یاری می‌کند.
- تخمک یا جنین اهدایی. در زیادتر چاره‌های یاری‌باروری، از تخمک و اسپرم خویش زوجین استفاده می‌گردد. اگر چه در صورتی که اسپرم‌ها یا تخمک‌ها مشکل های گوناگونی داشته باشند. می‌توانید از تخمک‌ها یا جنین شخص اهداکننده – غریبه یا مانوس – بهره ببرید.
- رحم کرایه‌ای. زنانی که رحم‌شان کارایی ندارد یا آنان که بارداری خطراتی جدی برایشان ابداع می‌کند، می‌توانند از چاره رحم کرایه‌ای استفاده کنند. در این چاره، جنین یک زوج در رحم یک زن غیر از این قرار داده می‌گردد.