زیاد فعالی در کودکان
آیا کودک شما در تمرکز کردن چالش دارد؟ کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی – زیاد فعالی به‌آسانی حواسشان پرت می‌گردد. این اتفاق موجب می‌گردد که تمرکز بر روی کاری که تمام می‌دهند سخت باشد، خواه آن فعالیت گوش کردن به حرف‌های معلم باشد یا تمام و اتمام کاری.
خصوصیات بارز کودک زیاد فعال
نمی‌توانند دقت کنند
یکی از علائم اساسی زیاد فعالی نبود توانایی در دقت کردن هست. شاید گوش دادن به متکلم، پیروی از دستورالعمل‌ها، اتمام فعالیت‌ها و یا سراغ امور برای کودک شما دشوار باشد. او شاید مدت لحظه بسیاری را در طول روز در رویا به سر ببرد و یا اشتباهات بسیاری را از روی بی‌دقتی تمام دهد؛ و یا شاید از تمام تلاش‌هایی که احتیاج به تمرکز دارند و یا به نظر او کسل‌کننده به نظر می‌رسند، اجتناب کند.
تلاش و تحرک بیشتر
یکی به جز آن از لوگو‌های این اختلال این هست که به نظر می‌رسد کودک شما نمی‌تواند یک جا بنشیند و آرام و قرار ندارد. او شاید ضمناً هنگامی‌که در خانه هست بدود و یا از اسباب و ابزار بالا برود. ضمناً هنگامی‌که نشسته هست، علاقه به پیچ و تاب خوردن و جست و خیز کردن دارد. ضمناً شاید معطوف شوید که او بیشتر مذاکره می‌کند و بی سر و صدا بازی کردن برای او سخت هست.
رفتارهای تکانشی
شاید معطوف شوید که کودک شما نمی‌تواند برای دست یابی نوبت خویش صبر کند. او شاید صفی را که در آن هست بشکند و یا ترک کند، وسط مذاکره دیگران حرف آنان را قطع کند و یا پیش از اتمام سؤال معلم جواب دهد.
خاطر این اتفاق چیست؟
کودکانی که زیاد فعال می باشند، در مناطقی از مغز که دقت و تمرکز را کنترل می‌کند، تلاش کمتری دارند. آنان شاید در مواد شیمیایی مغز به نام انتقال‌دهنده‌های عصبی ناهماهنگی داشته باشند. تا الان معین نیست که چه عواملی موجب بروز این اتفاق می‌گردد، لیکن از آنجایی‌که زیاد فعالی در خانواده‌ها رخ می‌دهد و ارثی هست، خیلی از کارشناسان معتقداند که ژن‌ها در بروز آن نقش دارند.
تشخیص زیاد فعالی
هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص زیاد فعالی وجود ندارد. در برابر، در پروسهٔ تشخیص، پزشک از کودک شما سؤالاتی می‌پرسد، مشروح شما را در زمینه موارد رفتاری کودک می‌شنود و نظرات معلم کودک را وارسی می‌کند. برای تشخیص بیماری، کودک شما می‌بایست برای مدت 6 ماه بعضی علائم از قبیل عدم دقت، تحرک بیشتر و رفتارهای تکانشی را از خویش نشان دهد. بعضی از این علائم می‌توانند زودگذر باشند، در نتیجه برای تشخیص، علائم می بایست مداوم بوده و بر کودک تأثیر ناموافق داشته باشند. علائم می‌بایست حداکثر تا 12 سالگی بروز نمایند.
اقسام زیاد فعالی
نوع ترکیبی این بیماری متداول هست و در صورتی که کودک شما زیاد فعال بوده، دقت و تمرکز نداشته باشد، رفتار نسنجیده، شتاب‌زده و تکانشی داشته باشد، به این بیماری مبتلا هست.
در نوعِ اغلبً زیاد‌فعالی/تکانشی، او بی‌قرار هست و نمی‌تواند رفتارهای تکانشی خویش را کنترل نماید.
در صورتی که او از نوع اغلبُ بی‌دقت باشد، تمرکز برای او دشوار خواهد بود، لیکن بیشتر از مرز فعال نیست و عموماًً در کلاس اختلال ابداع نمی‌کند.
دارو‌های زیاد فعالی
دارو‌های تحریک‌کننده به تکثیر دقت کودک هم یاری نموده و رفتارهای زیاد فعالی و تکانشی را کنترل می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که این دارو‌ها در حدود 65 تا 80 درصد از کودکان مبتلا مؤثر بوده هست. شبیه بقیه دارو‌ها، این دارو‌ها هم شاید عوارض جانبی داشته باشند، که می‌توانید با پزشک خویش در این مورد راهنمایی کنید.
دارو‌های غیرتحریک‌کننده هم برای برخی کودکان مبتلا مورد استفاده قرار می‌گیرند، لیکن آنان نیز شاید عوارض جانبی داشته باشند.
مشورت
مشورت می‌تواند به کودک شما هم یاری کند تا بیاموزد که با نا‌امیدی‌ها روبه‌رو شده و شرف نفس داشته باشد. مشورت در کنار این بعضی نقشه‌های پشتیبانی را به شما می‌آموزد.
یک نوع پروسهٔ درمانی به نام آموزش مهارت‌های اجتماعی، به کودک نشان می‌دهد که چطور می‌تواند نوبت بگیرد و بعد از اینکه صبر کرد و نوبتش رسید، نظر خویش را به اشتراک بگذارد. مطالعات نشان می‌دهد که درمان بلند‌مدت با ترکیبی از دارو‌ها و رفتاردرمانی نیکوتر از استفادهٔ خرج از دارو عمل می‌کند.
آموزش ویژه
اکثر کودکان مبتلا به زیاد فعالی به کلاس‌های آموزش معمولی می‌روند، لیکن بعضی در مکانی با ساختار آموزشی گوناگون، نیکوتر عمل می‌کنند. در صورتی که فرزند شما آموزش ویژه داشته باشد، شیوهٔ آموزشی را متناسب با احتیاج‌هایش دریافت می‌کند.
نقش برنامه‌های روزمره
در صورتی‌که فعالیت‌های روزمره را به‌شکل واضح تعریف نمایید، موجب می‌شوید کودکتان نظم زیادتری داشته باشد. برنامهٔ روزمره برای آنان معین نموده و بنویسید تا کودک بداند که در طول روز می بایست چه کارهایی را تمام دهد. این فعالیت به او هم یاری می‌کند تا با برنامه پیش رفته و بر روی وظایف خویش تمرکز نماید. این برنامه می‌بایست در بر دارنده لحظه بیدار شدن، غذاخوردن، بازی، تمام تکالیف و فعالیت‌های خانه، و لحظه به رختخواب رفتن باشد.
رژیم غذایی کودک شما
مطالعات تمام‌شده در زمینه رژیم‌های غذایی نتایج متفاوتی را نشان داده هست، لیکن بعضی از متخصصان معتقداند که مواد غذایی سودمند برای مغز، می‌تواند برای درمان این بیماری هم سودمند باشند. مواد غذایی که پروتئین بالایی دارند شبیه تخم مرغ، گوشت، لوبیا و آجیل، شاید به فرزند شما در داشتن تمرکز اکثر و نیکوتر هم یاری نمایند.
شاید بخواهید کربوهیدرات‌های راحت شبیه آب‌نبات و نان سفید را حذف نموده و به جای آنان اقسام پیچیدهٔ کربوهیدرات شبیه گلابی و نان سبوس‌دار را تبدیل کنید.
پیش از ابداع هرگونه دگرگونی در رژیم غذایی کودک خویش، با پزشک حرفه ای او راهنمایی کنید.
زیاد فعالی و خوردن هله هوله
در حالی‌که خیلی از کودکان بعد از خوردن هله هوله از دیوار راست بالا می‌روند، لیکن هیچ مدرکی دال بر اینکه شکر یکی از دلایل زیاد فعالی هست، در دست نیست. از طرفی نقش مواد افزودنی غذایی نیز در زیاد فعالی معین نیست.
بعضی والدین معتقداند که مواد نگهدارنده و رنگ‌های خوراکی مورد استفاده علائم زیاد فعالی را بدتر می‌کند، و آکادمی اطفال آمریکا گویش می‌کند که اجتناب از خوردن این مواد غذایی منطقی هست.
زیاد فعالی و تلویزیون
تماس بین نشستن جلوی تلویزیون و تماشای آن و بیماری زیاد فعالی معین نیست، لیکن آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند لحظه تماشای تلویزیون را برای کودک خردسال خویش محدود نمایید. این آکادمی تماشای تلویزیون برای کودکان زیر 2 سال را مطلوب ندانسته و برای کودکان برتر‌تر روزمره اکثر از 2 ساعت تماشای تلویزیون را پیشنهاد نمی‌کند.
برای هم یاری به کودک خویش برای بهبود مهارت‌های تمرکز و دقت، تلاش‌هایی شبیه بازی، بلوک‌های ساختمان‌سازی، پازل و کتاب خواندن را به او پیشنهاد دهید.
آیا می‌گردد از زیاد فعالی پیشگیری کرد؟
هیچ طریق مطمئنی برای پیشگیری از ابتلای کودک به زیاد فعالی وجود ندارد، لیکن اقداماتی برای کم شدن ریسک ابتلا وجود دارد. موقع بارداری، از مصرف الکل، مواد مخدر و دخانیات خودداری نمایید.
کودکانی که مادران آنان در دوران بارداری سیگار می‌کشند شاید دو مساوی اکثر خطر ابتلا به زیاد فعالی داشته باشند.
چشم‌انداز کودکان مبتلا به زیاد فعالی
طیف وسیعی از کودکان مبتلا به زیاد فعالی با درمان مطلوب بهبود پیدا می‌کنند. در صورتی که علائم فرزند شما در بزرگسالی هم تداوم پیدا کرد، همچنان می‌تواند از خدمت های درمانی برجسته بزرگسالان مبتلا به زیاد فعالی دارا باشد.
منبع: