خواص زرد چوبه؛ از سیستم گوارش تا دفع عفونت‌ ها

زردچوبه یک ادویه پرطرفدار نزد ایرانی‌ها است که به سبب رنگ زرد زیبا و طعم گرمش در بسیاری از غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما علاوه بر طعم و رنگ، خواص زردچوبه برای سلامتی نیز بسیار زیاد است. در واقع، ریشه گیاه زردچوبه یک گزینه پر کاربرد در علم پزشکی سنتی و درمان گیاهی است. از همین رو، در این مقاله از مجله پزشکی سلامتی سیب قصد داریم با استفاده از اطلاعات پزشکی و علمی، به همه خواص زردچوبه برای بدن اشاره کنیم؛ با ما همراه باشید.

خواص زردچوبه برای بدن

زردچوبه گیاهی از خانواده زنجبیل است. این گیاه عمدتا در کشوهای جنوب شرقی آسیا رشد کرده و از هندوستان می‌توان به عنوان بزرگترین پرورش دهنده زردچوبه یاد کرد. از سالیان دور، از ریشه زردچوبه در روش درمانی سنتی آیورودا هندوستان و سایر روش‌های درمانی در این کشور استفاده می‌شده است.

در روش‌های درمانی شرق آسایی مثل طب سنتی چین نیز همواره از زردچوبه به عنوان عاملی برای از بین بردن عفونت‌ها و بهبود پوست استفاده می‌شده است.

تحقیقات جدید بر روی زردچوبه نشان داده‌اند که این گیاه حاوی ترکیباتی فعال به نام کورکومینوئید است. کورکومینوئید فعالیت‌ترین جز ترکیبی زردچوبه بوده و بسیاری از خواص زردچوبه به وجود آن در این گیاه برمی‌گردد.

خواص زردچوبه برای معده و سیستم گوارش

خواص زردچوبه برای معده و سیستم گوارش، به خواص آنتی اکسیدانی این ماده بر می‌گردد. زردچوبه می‌تواند به هضم غذا کمک کرده و برای بهبود شرایطی مثل سوزش سر دل، درد یا التهاب و زخم معده، عفونت هلیکوباکتر پیلوری، از دست دادن اشتها، اسهال، گاز روده، سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، بیماری های التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسراتیو مفید باشد.

خواص زردچوبه برای عضلات و مفاصل

خواص ضد التهابی زردچوبه موجب رفع درد عضلات و مفاصل خواهد شد. اضافه کردن مقدار کمی زردچوبه به رژیم غذایی روزانه، می‌تواند تا حد زیادی درد و تورم عضلات و مفاصل و همچنین درد پس از تمرین در عضلات را بهبود بخشد. علاوه بر این، مصرف زردچوبه برای رفع کبودی (به صورت مصرف موضعی)، کاهش درد و بهبود عملکرد در افراد مبتلا به آرتروز مفصل زانو نیز مفید است.

خواص زردچوبه برای پوست

استفاده از زردچوبه به صورت موضعی برای درمان خارش پوست، گزش زالو، آکنه، پسوریازیس، بیماری های التهابی پوست، زخم‌های پوستی، تورم و التهاب پوستی ناشی از پرتودرمانی مفید است. بعلاوه، اضافه کردن زردچوبه یا مکمل زردچوبه به رژیم غذایی، برای برخی شرایط مثل لیکن پلان پوستی (Lichen Planus) و لوپوس اریتماتوز سیستمیک مفید باشد.

زردچوبه و عفونت

یکی از توصیه‌های متداول در بسیاری از روش‌های طب سنتی برای از بین بردن عفونت‌ها، استفاده از زردچوبه است. سرماخوردگی، برونشیت، عفونت ریه، تب، سردرد، آبریزش و احتقان بینی، کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و مشکلات قاعدگی در زنان از جمله شرایطی هستند که اضافه کردن زردچوبه به رژیم غذایی می‌تواند بر روی آن‌ها تاثیر مثبت بگذارد.

علاوه بر این، رابطه زردچوبه و عفونت می‌تواند سبب بهبود عفونت چشم و تورم در لایه میانی چشم، دردهای داخل دهان و بیماری های لثه که ناشی از عفونت هستند و همچنین احتباس آب، التهاب مثانه و مشکلات کلیه ناشی از عفونت کلیه شود.

سایر خواص زردچوبه برای بدن

علاوه بر موارد عنوان شده، زردچوبه می‌تواند سبب بهبود عملکرد سیستم عصبی، کاهش علائم افسردگی و بیماری آلزایمر و همچنین بهبودی پس از جراحی و سرطان، جراحی بای پس قلب و کاهش تورم و التهاب عمومی بدن شود.

مضرات مصرف زردچوبه

اگرچه مصرف زردچوبه به صورت خوراکی یا شیاف در کوتاه مدت احتمالا بی ضرر است و معمولا عوارض جانبی قابل توجهی را ایجاد نمی‌کند، اما برخی از افراد ممکن است کمی بعد از مصرف آن احساس ناراحتی کنند. به عنوان مثال، علیرغم فواید بسیار، در برخی موارد نادر زردچوبه برای معده مضر است و یا می‌تواند سبب بروز حالت تهوع، سرگیجه یا اسهال شود.

در یک گزارش از مجموعه‌ای از مطالعات، مصرف زردچوبه بیش از ۱۵۰۰ میلی گرم به شکل دو بار در روز منجر به ضربان قلبی غیر طبیعی شده بود. با این حال، این که زردچوبه عامل اصلی این عارضه باشد مشخص نیست. به طور کلی بهتر است از مصرف مقادیر زیاد زردچوبه  اجتناب شود.

مصرف زردچوبه در دوران بارداری و هنگام شیر دهی

استفاده از زردچوبه در غذا احتمالا بدون عارضه است. با این حال، مصرف زردچوبه در طی حاملگی به صورت دارویی و در مقادیر بالا، ممکن است عوارضی داشته باشد. مصرف زردچوبه در این دوران ممکن است باعث شروع یک دوره قاعدگی یا تحریک رحم شود و حاملگی را به خطر اندازد. از این رو مصرف زردچوبه در دوزهای دارویی در دوران حاملگی توصیه نمی‌شود. در حال حاضر، اطلاعات کافی برای ارزیابی ایمنی مقادیر دارویی زردچوبه در هنگام شیردهی وجود ندارد. بهتر است از زردچوبه در طی دوران شیردهی استفاده نشود.

مضرات زردچوبه برای کیسه صفرا

زردچوبه می‌تواند مشکلات کیسه صفرا را بدتر کند. اگر سنگ کیسه صفرا یا انسداد مجاری صفراوی دارید، از زردچوبه استفاده نکنید.

مضرات زردچوبه برای انعقاد خون

مصرف زردچوبه ممکن است زمان لازم برای انعقاد خون را افزایش دهد که این مسئله ممکن است باعث کبود شدن و خونریزی در افراد مبتلا به اختلالات خونی یا خونریزی بیش از حد در طول عمل جراحی و بعد از آن شود. بنابراین مصرف دارویی زردچوبه حداقل دو هفته قبل از عمل جراحی باید متوقف گردد و در افراد دارای اختلالات خونی با احتیاط مصرف شود.

مضرات زردچوبه برای دیابت

کورکومین موجود در زردچوبه، ممکن است میزان قند خون افراد مبتلا به دیابت را کاهش دهد. در افراد مبتلا به دیابت، زردچوبه باید با احتیاط مصرف گردد زیرا ممکن است باعث افت  قند خون آن‌ها شود.

رابطه زردچوبه و ریفلاکس معده

زردچوبه می تواند باعث ناراحتی معده در برخی افراد شود یا مشکلاتی مانند ریفلاکس معده (GERD) را تشدید کند. اگر زردچوبه علائم ریفلاکس را بدتر کرد، مصرف آن را قطع کنید.

زردچوبه و مشکلات مرتبط به هورمون‌های زنان

کورکومین موجود در زردچوبه ممکن است مانند هورمون استروژن عمل کند و از نظر تئوری شرایط حساس به هورمون را بدتر کند. با این حال، برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که زردچوبه اثرات استروژن را در برخی از سلول‌های سرطانی حساس به هورمون کاهش می‌دهد. بنابراین، زردچوبه ممکن است در سرطان‌ها و مشکلات مرتبط به هورمون های زنان مفید باشد. تا زمانی که اطلاعات بیشتری در این زمینه بدست آید، مصرف محتاطانه زردچوبه توصیه می‌شود.

زردچوبه و نازایی

زردچوبه ممکن است سطوح تستوسترون را کاهش دهد، باعث کاهش حرکت اسپرم شود و باروری را کاهش دهد. از این رو مصرف زردچوبه در افرادی که تمایل به تولید مثل و زاد آوری دارند، بهتر است با احتیاط باشد.

مصرف زردچوبه و کمبود آهن

مقدار زیاد زردچوبه ممکن است مانع جذب آهن شود. زردچوبه باید با احتیاط در افراد مبتلا به کم خونی ناشی از کمبود آهن استفاده شود.

روش‌های مصرف زردچوبه

متداول‌ترین راه مصرف زرد چوبه افزودن پودر آن به مواد غذایی است. علاوه بر این، مکمل و شیاف زرد چوبه نیز برای مصرف در دسترس خواهند بود. شیاف زردچوبه در برخی موارد با مواد نرم کننده مثل روغن حیوانی یا همان دنبه ترکیب می‌شود. در طب سنتی از دنبه برای ترمیم زخم و ها و تورم استفاده می‌شوده است. به همین دلیل برخی روش‌های سنتی مدعی خواص شیاف دنبه و زردچوبه برای بیماری‌هایی مثل هموروئید هستند. با توجه به خواص زد التهابی زرد چوبه، خواص شیاف دنبه و زردچوبه برای هموروئید می‌تواند منطقی باشد اما تحقیقات بیشتری برای اثبات این مسئله نیاز است.

میزان مصرف زردچوبه

مطالعات نشان داده‌اند که میزان ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز، دوز موثر و ایمن مصرف زردچوبه است. البته، میزان دقیق مصرف زدچوبه می‌تواند با توجه به شرایطی پزشکی هر فرد و نوع مصرف متفاوت باشد.

کلام آخر

زردچوبه یکی از پر کاربردترین ادویه‌ها در جهان و البته ایران است. خواص زردچوبه برای معده و سیستم گوارش و مبارزه با التهاب‌ها اثبات شده است. با این حال، در صورت مصرف زیاد و بی رویه، در برخی موارد زردچوبه برای معده مضر است و می‌تواند موجب افت قند برای افراد دیابتی، بد تر شدن شرایط ریفلاکس معده و اخلال در هورمون‌های زنانه شود.

دکتر سارا تبریزی
دکترای تغذیه و سلامت جامعه
متخصص رژیم درمانی از کالیفرنیا

Sources:

healthline.com

nccih.nih.gov

practicalpainmanagement.com