سینی شن درمانی یا شن بازی درمانی چیست؟

سینی شن درمانی که گاهی اوقات به آن Sandplay یا شن بازی درمانی نیز اطلاق می گردد، اکثراً برای درمان کسانی که یک واقعه آسیب زا سان سوءاستفاده یا یک برخورد فاجعه بار را تجربه نموده اند، به فعالیت برده می گردد. اگرچه این نوع راهکار درمانی اکثراً در کودکان استفاده می گردد، ولی می تواند برای نوجوانان و بزرگسالان هم سودمند باشد.

روان پزشکان موقع استفاده از این نوع راهکار درمانی، از سینی های شنی برای بررسی، تشخیص و یا درمان نوع های بیماری های روانی استفاده می کنند. تحقیقات نشان می دهد که سینی شن درمانی یا همان شن بازی درمانی، در کنار کم شدن فشار و پریشانی روانی که امکان دارد از مذاکره درباره رویدادها یا تجربیات آسیب زا نتیجه گردد، می تواند در بیشتر شدن گویش عاطفی هم سودمند باشد.

شن درمانی، ترکیبی از بازی درمانی و هنر درمانی می باشد. درمانگر یک سینی یا جعبه پر از شن یا ماسه و ضمناً نوع های اسباب بازی های مینیاتوری برای ساخت جهان بازی در نزد کودک یا شخص مراجعه کننده قرار می دهد. اسباب بازی ها امکان دارد حاوی هر شی ای از حیوانات و دایناسورها گرفته تا اشخاص و ماشین ها باشند.

کودک گزینش می کند که کدام اسباب بازی ها را درون سینی شن آورده و به هر روشی که می خواهد آنان را مرتب کند. در زمان این فعالیت، درمانگر عمدتاً به منزله ی ناظر عمل می کند و به ندرت با او گفتگو می کند.

روان شناسانی که این راهکار درمانی را عرضه می دهند، معتقدند که شخص از این روش دنیایی را می سازد که نشان دهنده تعارضات و درگیری های درونی اوست. بعد از اتمام شن بازی، درمانگر و مراجع اکثراً در مورد آنچه او ساخت نموده، از عبارت اسباب بازی های گزینش شده، طریقه ی چیدمان آنان و هرگونه معانی نمادین یا استعاره ای مذاکره می کنند.

ضمناً کودک یا شخص مراجع می تواند بر مبنا مذاکره شکل گرفته شده، تغییراتی در آنچه ساخته ساخت کند. شن درمانی می تواند حاوی گفتگو درمانی، بازی درمانی، هنر درمانی یا دیگر نوع های درمان هم باشد.

شن بازی درمانی چه پر مصرف دارد؟

این راهکار درمانی به دست دورا کالف با تعامل مارگارت لونفلد که روانپزشک کودکان در انگلیس بود، ایجاد شد. این راهکار درمانی بر این مبنا قوی می باشد که در صورتی که یک درمانگر فضای امنی را برای مراجعه کننده خویش فراهم کند، شخص مراجع از سینی شن استفاده می کند تا به تنهایی مسیر حل هایی برای مشکل ها خویش ساخت کند.

علاوه بر این، مبنای تحقیقات تکمیل شده، استفاده از این راهکار توانسته علائم خیلی از مشکل ها سلامت روانی را کم شدن داده و بازیابی شخص را بیشتر شدن دهد. از آنجا که شن بازی درمانی بدون ساختار می باشد، به کودک اجازه می دهد تا از روش روند درمانی بهبود یابد.

شخص مراجعه کننده در طول درمان با شن بازی درمانی، از احساسات بد عمیق رها می گردد، چون که می تواند افکار درونی خویش را اعلام نموده و حس کند که به دست درمانگر پذیرفته شده می باشد.

شن بازی درمانی می تواند به درمانگر هم یاری کند تا از روش دیدن مشارکت شخص با اسباب بازی ها، یا نمادهایی که با آنان بازی می کند، به احساسات عمیق او پی ببرد. علاوه بر این، شن درمانی اکثراً یک تجربه حسی کیف قسمت می باشد که گویش طبیعی احساسات را راحت می کند. این راهکار می تواند به منزله ی قسمتی از درمان فردی، تعدادی یا خانوادگی استفاده گردد.

تحقیقات چه می گویند؟

مطالعات نشان می دهد سینی شن درمانی یک راهکار مؤثر برای درمان نوع های مشکل ها می باشد و می تواند در خیلی از اشخاص گوناگون مورد استفاده قرار گیرد. به منزله ی نمونه، مطالعه روی کودکان ۴ و ۵ ساله که دارای مشکل ها رفتاری بودند، نشان داد که این کودکان بعد از ۳۰ دقیقه شن بازی درمانی تعدادی، رفتارهای پرخاشگرانه کمتری را بروز دادند. آنان دو بار در هفته به مدت ۱۶ میتینگ در این جلسات درمانی کسب و کار نموده بودند.

یک مطالعه کوچک به جز آن در کره، بر روی سه کودک با بروز رفتارهای خشونت خانگی تکمیل شد. محققان دریافتند که آهنگ و تصاویر حمایتی دنبال با شن بازی درمانی، سازگاری عاطفی و رفتاری را در این بچه ها پس از شش میتینگ بهبود بخشیده می باشد. در همین اکنون، یک مطالعه به جز آن، سینی شن درمانی را بر روی تعدادی از زنان مهاجر در کره بررسی کرد. آنان دریافتند که شن بازی درمانی تعدادی، خویش بیانگری خوب (positive self-expression) را ساخت و خویش بیانگری بد (negative self-expression) را کم شدن داده می باشد.

در همین راستا، مطالعه ای در چین که حاوی پسران مبتلا به سندرم آسپرگر (نوعی اوتیسم خفیف) بود، سینی شن درمانی را با دیگر راهکار های درمانی ترکیب کرد. محققان دریافتند که شن بازی درمانی به رشد بهزیستی روانشناختی و مهارت های ارتباطی بین فردی هم یاری نموده می باشد.

محققان فرض می کنند که احتمالاً شن بازی درمانی بتواند به کودکان آسیب پذیر با توانایی کلامی پیش از تروما (pre-verbal trauma) هم یاری کند و این موجب می گردد که شن بازی درمانی یک نقشه سودمند برای کودکانی کم سن و سال که تجربه ای آسیب زا دارند، باشد.

مطالعه ای درباره این نظریه بر روی یک کودک ۳ ساله بدون سرپرست مبتلا به HIV تکمیل شد. نتایج این مطالعه حاکی از آن می باشد که سینی شن درمانی، یک پشتیبانی عاطفی برای کودک فراهم می کند.

جلسات شن بازی درمانی چطور می باشد؟

جلسات سینی شن درمانی امکان دارد ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول بکشد و به شکل هفتگی یا دو بار در هفته توصیه گردد. گاهی امکان دارد درمانگر از تبدیل و تحولات این سینی شنی تصویر بگیرد تا بعدها بتواند این تصویر ها را با نیز مقایسه کند. این در حالی می باشد که او عموماً پس از آخر هر میتینگ درباره روند درمان گفتگو خواهد کرد.

درست می باشد که این جلسات درمانی اکثراً در سکوت و بر مبنای استفاده از اسباب بازی ها در سینی شنی پیش رود، ولی گاهی نیز امکان دارد پزشک سناریوهایی را مطرح کند و درباره آن از شخص نظرخواهی کند. به منزله ی نمونه امکان دارد نظر شخص را درباره اینکه در صورتی که حیوانات اهلی در سینی شنی درون قفس حبس باشند، در صورتی که حیوانات وحشی خطرناک سان ببر، مار یا دایناسورها آزاد باشند، بپرسد و با دقت به جواب مراجع به نتایجی دست یابد.

و ولی سخن پایانی …

جای تعجب نیست در صورتی که شما نیز از این راهکار درمانی شگفت زده شده اید و با خویش اندیشه می نمایید که چطور امکان دارد استفاده از اسباب بازی های مینیاتوری و مقداری شن به رفع کردن مشکل ها هم یاری کند، ولی این یک راهکار درمانی سودمند می باشد که به متخصصان درمانی اجازه می دهد تا به نکاتی بپردازند که امکان دارد مراجع را نگران نموده باشد. این راهکار درمانی به طور اعلا برای کسانی که در برقراری تماس و حرف زدن درباره کارکنان استرس زا مورد دارند، خیلی سودمند می باشد.